طراحی نما ساختمان مسکونی، ویلایی و تجاری در انواع سبک‌ها

پنج شنبه 16 تیر 1401

کلمه نما در واقع از کلمه ایتالیایی "facciata" گرفته شده است و  به عنوان تمام وجوه خارجی یک ساختمان تعریف می‌شود. این اصطلاح اغلب برای اشاره به نمای اصلی یا جلوی یک ساختمان به کار می‌رود.

طراحی پلان و نمای یک ساختمان یکی از مهمترین عناصر ساختمان است، همچنین نمای ساختمان به عنوان مانع اولیه در برابر عوامل جوی خارجی که می‌تواند به سلامت سازه آسیب برساند مانند باران، برف، باد، یخبندان، آفتاب و... عمل می‌کند.

طراحی نما در سبک‌های تعریف شده و مختلفی انجام می‌گیرد. به منطور انتخاب بهترین گزینه باید عواملی چون همخوانی نما با کاربری ساختمان، زیبایی، عملکرد، ایمنی و هزینه را در نظر گرفت.  در این مقاله به طراحی پلان در معماری و معرفی سبک‌های طراحی نما در انواع مختلف و همچنین ویژگی‌های هر یک از آن‌ها خواهیم پرداخت.

نمای سبک

• نما با وزن سبک یک نوع طراحی نمای ساختمان است که به ساختار مقاوم ساختمان متصل می‌شود، اما بخشی از سازه ساختمان را تشکیل نمی‌دهد. از آنجایی که نمای سبک به پایداری ساختمان کمکی نخواهد کرد، باید طوری طراحی شود تا توانایی تحمل بارهایی را که به اجزایش فشار وارد می‌کنند، داشته باشد.
• موادی که معمولا برای روکش فلزی این نما استفاده می‌شوند شامل شیشه و فلز است.
• دو نوع مدل برای ساخت نماهای سبک وجود دارد: دیوار پرده‌ای و نمای پانل. با انتخاب دیوار پرده، نما از اطراف چارچوب سازه عبور می‌کند، در حالی که با نمای پانل شده، نما به وسیله چارچوب قطع می‎شود.
• برخی از مزایای خاص سیستم نما سبک، سهولت نصب و میزان نوری است که به داخل ساختمان وارد می‌کند.
• در مقایسه با سایر انواع نما، نماهای سبک عایق ضعیف‌تری برای حرارت و صدا هستند و نیاز به هزینه نگهداری بیشتری به منظور نگهداری بلند مدت از آن‌ها احتیاج خواهد بود.
• این نوع نما عمدتاً در ساختمان‌های اداری متوسط ​​و بلند نصب می‌شود.

نمای سنگین

• همانطور که از نام آن‎ها مشخص است، این سبک از طراحی نما از مصالح ساختمانی با وزن سنگین قابل توجهی ساخته می‌شود. برای اینکه یک نما به عنوان نمای سنگین وزن در نظر گرفته شود، میانگین وزن آن، شامل عناصر توپر و توخالی، باید بالای 100 کیلوگرم در متر مربع باشد.
• در این سبک از طراحی نما، انواع مختلفی را می‌یابیم که بسته به نیازهای عایق حرارتی، ممکن است باربر یا غیرباربر باشند.
• همچنین برخی از آن‌ها ممکن است محفظه هوا داشته باشند و برخی هم نداشته باشند.

نمای پیش ساخته

• این نوع از نمای ساختمانی عمدتاً از ماژول‌های پیش ساخته تشکیل می‌گردند که به یکدیگر متصل شده یا در محل ساختمان مونتاژ می‌شوند.
• اجزای این نماها به صورت صنعتی در کارخانه‌های بسیار مکانیزه ساخته شده و اغلب پنل‌های چوبی و بتنی در آن‌ها به کار می‌رود.
• از مزایای اصلی این نوع نما سرعت بالا و سهولت در نصب و همچنین نیاز به هزینه نگهداری کمتر نسبت به سایر سیستم‌ها می‌باشد. از معایب آن‌ها نیز می‎توان به طراحی محدودترشان اشاره کرد.
• نماهای پیش ساخته معمولا در کارخانجات صنعتی و مراکز خرید بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نمای سنتی

• این سبک شامل نماهایی است که از مصالح ساختمانی سنتی مانند آجر، سنگ، چوب، سرامیک، رندر و غیره استفاده می‌کنند.
• از مزایای نماهای سنتی می‌توان به پیچیدگی کمتر آن‌ها هنگام ساخت، نصب سریع و هزینه پایینشان اشاره کرد.
• از آنجایی که نماهای سنتی دارای محفظه هوا نیستند، عایق ضعیفی برای حرارت و صدا خواهند بود و انرژی کمتری ذخیره می‌کنند.
• از نمای کلاسیک در املاک مسکونی و خانه‌های ویلایی بیشتر استفاده می‌شود.

نما با سیستم‌های ETI

• سیستم های ETI (عایق حرارتی خارجی) شامل نصب صفحاتی از مواد عایق در اطراف ساختمان است که توسط ملات محافظت شده و به دیوار نگهدارنده چسبیده یا به صورت مکانیکی ثابت می‌شود و سپس کل سیستم به وسیله روکشی که با زیبایی شناسی و کاربری  ساختمان مطابقت دارد تکمیل خواهد شد.
• بیشترین مواد مورد استفاده در بخش عایق یک سیستم ETI عبارتند از پلی استایرن منبسط شده (EPS)، پلی استایرن اکسترود شده (XPS)، پلی استایرن منبسط شده گرافیت (EPS-G) و پشم معدنی (MW).
• از آنجایی که سیستم ETI دارای یک لایه عایق است، استفاده از آن در ساختمان، پل‌های حرارتی و خطر تراکم را کاهش می‌دهد. بنابراین ETI انتخابی خواهد بود که سطح خوبی از کارایی را نسبت به قیمت خود در اختیارتان قرار می‌دهد.

نمای ضد باران

• نمای ضد باران یا سیستم نمای تهویه شونده از یک دیوار باربر، یک لایه عایق و یک لایه روکش ساخته شده است که با استفاده از یک سازه نگهدارنده به ساختمان ثابت می‌شود.
• تفاوت اصلی این سیستم با سیستم ETI این است که این نما دارای یک حفره هوا بین دیوار باربر و یک لایه روکش است.
• اگرچه نصب این سیستم پرهزینه‌تر و پیچیده‌تر است، اما اغلب اوقات یک گزینه مقرون‌به‌صرفه خواهد بود زیرا وجود حفره هوا باعث مزایای بسیاری در نمای ضد باران است. اثر دودکش که در داخل حفره هوا رخ می‌دهد به این معنی است که هوای گرم از قسمت فوقانی نما به سمت بالا حرکت می‌کند و از آن خارج می‌شود. در ماه‌های تابستان، این پدیده که همرفت طبیعی نامیده می‌شود به معنای تجدید هوا است و از گرم شدن بیش از حد جلوگیری می‌کند. از طرفی در زمستان که هوا سردتر می‌شود، هوای گرم در داخل خانه باقی می‌ماند. به این صورت انرژی از بین نمی‌رود و به صرفه جویی در هدر رفتن انرژی ناشی از سیستم‌های گرمایش کمک خواهد شد.
• نمای ضد باران یک لایه حفاظتی اضافی در برابر تراکم و نفوذ آب ایجاد می‌کند و به کاهش ترک‌ها و شکاف‌ها در راستای حفظ ساختمان کمک می‌کند، زیرا تغییرات دمایی کمتری را متحمل می‌شود.

این موارد تنها برخی از دلایلی است که چرا نمای ضد باران تهویه شونده یکی از کارآمدترین سیستم‌های نمای خارجی موجود برای ساختمان، در حال حاضر است.

نمای مدرن

طراحی مدرن در معماری در دهه‌های اولیه قرن بیستم آغاز شد. برخلاف سبک قدیمی با طراحی‌های پیچیده‌اش، طراحان مدرن سعی می‌کنند راه‌هایی برای طراحی ساده‌تر بیابند. اصول استاندارد تمامی این طرح‌ها سادگی، کارایی و ظرافت است.

نمای مدرن را می‌توان با طراحی خلاقانه و جسورانه آن شناخت. از ویژگی‌های این سبک نما می‌توان به استفاده از ریتم‌های عمودی، افقی، زاویه دار و استفاده از مواد و فناوری‌های جدید اشاره کرد. نوآوری در این نوع طراحی حیاتی است.